NEDEN PATENT ve/veya FAYDALI MODEL TESCİLİ ?!...
İnsan ihtiyaçları ve paralelinde talepleri sınırsızdır. Halihazırda, dünya üzeride geliştirilen her şeyin temelinde insan ihitiyaçları yatmaktadır. Ancak, günümüzde, yalnızca insanların ihtiyaçlarını karşılamak yeterli olmamaktadır. Artık, tercih edilebilir lmak için, insanların ihityaçlarını, onlara en iyi faydayı sağlayacak şekilde karşılamak; yani, daha iyi yaşam koşulları sağlamak gerekmektedir. Bunu, gerçekleştirebilmenin tek yolu da, sürekli yenilik, buluş yapmak ve bunları hayata geçirmektir. Patent belgesi verilmesinin amacı; buluş yapma faaliyetini özendirmek, buluşların sanayiye uygulanması ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu yolla, buluşu yapan, kendisine sağlanan tekel hakkı sayesinde, buluşu yaparken katlandığı maliyetlerin karşılanması ve ayrıca maddi bir katkı sağlanması yoluyla belirli bir süre için ödüllendirilmektedir.
İşletmelerin yeni buluşlar yapmak için katlandıkları maliyetler çok yüksektir. Nitelikli personel çalıştırmaktan, diğer ar-ge çalışmalarına kadar pek çok yüksek maliyetle başa çıkmak zorunda kalmaktadrlar. Pek tabiidir ki, bu çabanın bir şekilde korunması ve ödüllendirilmesi gerekmektedir. Bunun tek yolu da, ortaya konulan buluş için patent & faydalı model belgesi almaktır. Patent ve Faydalı Model de diğer sınaî haklarda olduğu gibi yalnızca tescil edildiği ülke sınırları içinde koruma sağlamaktadır.
Patentlerin ve Faydalı Modellerin korunması, hemen hemen dünyanın bütün ülkelerinde, Türkiye'nin de 1930 yılında üye olduğu Paris Anlaşması kriterlerine göre düzenlenmektedir. Türkiye'de Patent & Faydalı Model verilmesi ve korunmasını düzenleyen 551 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili uygulama yönetmeliği 1995 yılında kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.
Buluşların, patent veya faydalı model belgesiyle korunabilmesi için, başvuru yapmadan önce, dünyanın herhagi bir yerinde yazılı olarak veya başka bir yolla açıklanmamış ya da kullanılmamış olması gerekmektedir. Dolayısıyla, buluşların piyasaya sunulmadan önce tescil ettirilmeleri, hem buluşların başkaları tarafından taklit edilmelerinden kaynaklanan kayıpları önleyecektir, hem de buluşun yenilik özelliğinin yitirilmesinin önüne geçecektir.
Türkiye'de hazlihazırda uygulanan iki patent sistemi bulunmaktadır. Patentler için; incelemeli sistemde 20 yıl, incelemesiz sistemde 7 yıl koruma sağlanmaktayken, faydalı modeller için 10 yıllık bir koruma sağanmaktadır. Patentler ve Faydalı Modeller koruma süresinin dolmasının ardından yenilememektedir.